TP Cần Thơ: Chờ cơ chế đặc thù để tiếp tục bứt phá...

Ngày 17-2-2005, Bộ Chính trị (Khóa IX) ban hành Nghị quyết số 45-NQ/TW về "Xây dựng và phát triển TP Cần Thơ trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước" (viết tắt là NQ45). Hơn 10 năm qua, Đảng bộ, chính quyền và các tầng lớp nhân dân thành phố đã nỗ lực quán triệt, tổ chức triển khai thực hiện NQ45 và đạt được những kết quả quan trọng. Tuy nhiên, để NQ45 tiếp tục là "kim chỉ nam" cho thành phố trong tiến trình phát triển, ngoài nỗ lực của thành phố, đòi hỏi sự hỗ trợ rất lớn từ Chính phủ, từ các bộ, ngành hữu quan.

Cụ thể hóa NQ45 vào thực tiễn:

Ông Phạm Văn Hiểu, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Cần Thơ, cho biết: Ngay sau khi Bộ Chính trị ban hành NQ45, TP Cần Thơ đã tập trung chỉ đạo, lãnh đạo tổ chức triển khai quán triệt và tuyên truyền để tạo sự thống nhất nhận thức hành động trong cán bộ, đảng viên và nhân dân thành phố. Đồng thời, Ban Thường vụ Thành ủy và UBND thành phố đã sớm ban hành các văn bản về cụ thể hóa, triển khai toàn diện, đồng bộ các nội dung quan trọng của NQ45… Điển hình như: Ban Thường vụ Thành ủy ban hành Kế hoạch số 10-KH/TU tổ chức triển khai toàn diện thực hiện NQ45. Qua đó, cụ thể hóa vào nghị quyết, kế hoạch của thành phố, như: Văn kiện đại hội đại biểu Đảng bộ TP Cần Thơ lần thứ XI, nhiệm kỳ 2005 – 2010; lần thứ XII, nhiệm kỳ 2010-2015 và lần thứ XIII, nhiệm kỳ 2015-2020; quy hoạch xây dựng thành phố đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050; quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế-xã hội thành phố đến năm 2029, tầm nhìn đến năm 2030 và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm và hàng năm…

Thành phố đã chú trọng phối hợp chặt chẽ với các bộ, ban, ngành Trung ương và các tỉnh trong khu vực tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ ký ban hành nhiều quyết định quan trọng. Điển hình như: Quyết định số 42/2006/QĐ-TTg ngày 16-2-2006 về một số cơ chế tài chính ngân sách ưu đãi đối với TP Cần Thơ; Quyết định 366/QĐ-TTg ngày 20-3-2009 ban hành Kế hoạch triển khai tiếp NQ45 (QĐ366); Quyết định 492/QĐ-TTg ngày 16-4-2009 về phê duyệt Đề án thành lập vùng kinh tế trọng điểm vùng ĐBSCL. Đặc biệt, trong thời gian này, Thành ủy Cần Thơ đã đăng ký và tham mưu cho Bộ Chính trị, Ban Bí thư tổ chức sơ kết 7 năm thực hiện NQ45; phối hợp Văn phòng Chính phủ, các bộ, ban, ngành Trung ương tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ tổ chức hội nghị sơ kết thực hiện QĐ366… từ đó có nhiều tác động rất tốt. Trên cơ sở đó, Chính phủ và các Bộ, ngành Trung ương đã tiếp tục ra nhiều văn bản uốn nắn chỉ đạo việc thực hiện NQ45 đạt kết quả cao hơn.

*Nhiều kết quả nổi bật nhưng…

Theo nhận định của Thành ủy Cần Thơ, 10 năm triển khai và tổ chức thực hiện NQ45 trong điều kiện nhiều khó khăn, thách thức, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân TP Cần Thơ đã nỗ lực phấn đấu quyết liệt, đạt được những kết quả quan trọng. Tốc độ tăng trưởng kinh tế luôn đạt mức khá cao (tốc độ tăng trưởng bình quân giai đoạn 2005-2015 đạt 13,98%), cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng đô thị trung tâm, động lực của vùng; chất lượng và năng lực cạnh tranh của thành phố từng bước được cải thiện và nâng lên; các nguồn lực xã hội tiếp tục được phát huy, hệ thống kết cấu hạ tầng được đầu tư và mở rộng. Thành phố thực hiện tốt chính sách an sinh xã hội, giảm nghèo và cải thiện đời sống nhân dân, chất lượng nguồn lực được nâng lên. Bên cạnh đó, thành phố tăng cường cải cách hành chính, phát huy dân chủ, đoàn kết nội bộ và sự đồng thuận trong nhân dân; quốc phòng – an ninh được đảm bảo... Nhìn chung, các mục tiêu, định hướng lớn của NQ45 đã được thành phố triển khai thực hiện, mang lại nhiều kết quả quan trọng, nhiều lĩnh vực của TP Cần Thơ đã được định hình với vai trò trung tâm ĐBSCL, như: thương mại - dịch vụ, giao thông vận tải, tài chính – ngân hàng, thông tin truyền thông, giáo dục, y tế, khoa học công nghệ… Kết quả này tạo tiền đề rất quan trọng cho thành phố tiếp tục xây dựng hoàn thiện các tiêu chí đô thị loại I và xây dựng con người Cần Thơ "trí tuệ - năng động - nhân ái- hào hiệp - thanh lịch".

Song, bên cạnh những mặt tích cực, hiệu quả nêu trên, ông Phạm Văn Hiểu, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Cần Thơ, cho rằng: Tốc độ tăng trưởng kinh tế của thành phố tuy đạt mức cao nhưng chất lượng tăng trưởng và năng lực cạnh tranh chưa cao. Kết cấu hạ tầng kỹ thuật của thành phố chưa đồng bộ. Đặc biệt, việc thực hiện các dự án, công trình mang tính chất vùng theo NQ45, QĐ492, QĐ366 còn nhiều khó khăn, vướng mắc; đặc biệt là thiếu vốn đầu tư, ảnh hưởng tiến độ thực hiện. Nguồn nhân lực của thành phố tuy đáp ứng được yêu cầu, nhưng chưa tương xứng với đô thị loại I trực thuộc Trung ương, chất lượng nguồn nhân lực, mặt bằng, học vấn, tay nghề công nhân lao động của thành phố vẫn còn thấp hơn mặt bằng chung của cả nước. Các hoạt động khoa học công nghệ, giáo dục – đào tạo, văn hóa, văn nghệ, thông tin truyền thông, internet, quảng cáo có mặt còn bất cập, các cơ sở y tế vẫn còn tình trạng quá tải. Tình trạng ô nhiễm môi trường vẫn còn diễn ra, chậm có giải pháp khắc phục… Quản lý nhà nước một số mặt còn hạn chế, đặc biệt trong các lĩnh vực quy hoạch, xây dựng, đô thị, đất đai, môi trường… còn một số yếu kém, bất cập… Việc thực hiện các giải pháp theo NQ45 và QĐ366 còn một số hạn chế, như: chưa ban hành được cơ chế, chính sách phát triển các khu, cụm công nghiệp; cơ chế, chính sách thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn; chưa tham mưu xây dựng được các cơ chế chính sách khác về tổ chức bộ máy, công tác cán bộ… xứng tầm với đô thị loại I. Một số công trình thuộc danh mục ưu tiên đầu tư còn chậm so với kế hoạch đề ra, đặc biệt là các công trình do Trung ương đầu tư.

*Kiên định tinh thần NQ45

Ông Phạm Văn Hiểu, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Cần Thơ, cho biết: Thời gian tới, thành phố tiếp tục quán triệt, nhận thức đúng, đầy đủ về mục tiêu, nhiệm vụ và tầm quan trọng của NQ45; làm cho cán bộ, đảng viên và nhân dân nhận rõ xây dựng TP Cần Thơ trở thành trung tâm là trách nhiệm và quyền lợi. Đồng thời, vì yêu cầu, nhiệm vụ phát triển TP Cần Thơ nói riêng và ĐBSCL nói chung nhằm phát huy hơn nữa sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân. Thành phố tiếp tục rà soát điều chỉnh, bổ sung quy hoạch, kế hoạch xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội phù hợp với vị trí, vai trò là thành phố trung tâm động lực của vùng ĐBSCL. Đi đôi với đó là đề xuất cơ chế chính sách đặc thù, phù hợp; đề ra giải pháp đồng bộ, có tính chất đột phá… Thành phố tiếp tục phát huy tối đa các nguồn lực; đa dạng hóa các hình thức đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội; tiến tới chuyển đổi cơ cấu kinh tế theo hướng dịch vụ - công nghiệp – nông nghiệp (công nghệ cao).

Nhiều ý kiến cho rằng, với mục tiêu là trung tâm vùng ĐBSCL - vùng nông nghiệp trù phú của cả nước nên TP Cần Thơ cần đưa ra giải pháp phát triển, liên kết sản xuất xuất khẩu nông sản; phát triển hạ tầng thương mại – dịch vụ, phát triển công nghiệp gắn với bảo vệ môi trường; đẩy mạnh hợp tác quốc tế. Ngoài ra, thành phố cần có giải pháp ứng phó với hạn hán, xâm nhập mặn, biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp cho thành phố và cả vùng ĐBSCL. Ông Trần Thanh Mẫn, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương MTTQVN, nguyên Bí thư Thành ủy Cần Thơ, cho rằng: Quá trình thực hiện NQ45, bên cạnh những kết quả đạt được, TP Cần Thơ cũng đã thấy và chỉ rõ những khó khăn, yếu kém. Nhận thức được vấn đề này để thành phố không chủ quan, mà phải phấn đấu vươn lên. Bên cạnh sự trợ lực từ Trung ương, Cần thơ phải tự nỗ lực đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ mới. Muốn làm được điều này, một trong những vấn đề tiên quyết là Quốc hội xem xét cho TP Cần Thơ cơ chế đặc thù về đầu tư, tài chính, ngân sách để huy động vốn đầu tư cho phát triển…

Tại buổi làm việc với lãnh đạo TP Cần Thơ đóng góp ý kiến dự thảo Báo cáo kết quả 10 năm thực hiện NQ45, bà Nguyễn Thị Kim Ngân, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội, cho rằng: "Trong NQ45 nêu rõ: Ban Cán sự Đảng, Chính phủ chỉ đạo nâng mặt bằng vốn đầu tư cho TP Cần Thơ tương ứng với các thành phố trực thuộc Trung ương, ít nhất bằng Hải Phòng và Đà Nẵng. Vừa qua, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đồng ý cho TP Đà Nẵng thực hiện theo Luật Ngân sách mới về những cơ chế đặc thù. Theo tinh thần này, TP Cần Thơ cũng phải có cơ chế đặc thù ít nhất bằng Đà Nẵng. Trong giải pháp khắc phục tồn tại, bất cập và giải pháp phát triển thời gian tới, cần nêu rõ Cần Thơ làm được gì; các bộ, ngành trung ương hỗ trợ như thế nào… Thành phố lưu ý xây dựng kết cấu hạ tầng, phát triển nguồn nhân lực, thu hút đầu tư phải hài hòa 3 trụ cột: kinh tế - xã hội và môi trường. Quan điểm phát triển thành phố công nghiệp phải đặt và gắn với bảo vệ môi trường. Có như vậy, thành phố mới phát triển bền vững.

Tác giả: ANH KHOA
Nguồn: Báo điện tử Cần Thơ